Немає опису редагування
Немає опису редагування
Рядок 1: Рядок 1:
{{Szachista infobox
{{Artysta muzyczny infobox
  |imię i nazwisko      = Wilhelm Steinitz
  |nazwa                = Maurizio Pollini
  |imię i nazwisko org  = William Steinitz (w USA)
  |nazwa oryginalna      =  
  |zdjęcie              = Wilhelm Steinitz2.jpg
  |zdjęcie              = Maurizio Pollini01.jpg
  |opis zdjęcia          =  
  |opis zdjęcia          = Maurizio Pollini (2009)
  |alt zdjęcia          =  
  |alt zdjęcia          =  
  |data urodzenia        = 14 maja 1836
|imię i nazwisko      = Maurizio Pollini
  |miejsce urodzenia    = [[Praga]]
|pseudonim            =
  |data śmierci          = 12 sierpnia 1900
  |data urodzenia        = 5 stycznia 1942
  |miejsce śmierci      = [[Nowy Jork]]
  |miejsce urodzenia    = [[Mediolan]]
  |obywatelstwo          = Austria/Stany Zjednoczone
  |data śmierci          = 23 marca 2024
  |tytuł szachowy        =  
  |miejsce śmierci      = [[Mediolan]]
  |ranking FIDE          = 2826 (kwiecień 1876)
  |instrument            = [[fortepian]]
  |ranking krajowy FIDE =  
  |typ głosu            =  
  |FIDE Top 100          = 1 (173 mies. między wrześniem 1866 a majem 1890)
  |gatunek              = [[muzyka poważna]]
  |odznaczenia          =  
|zawód                = [[Pianista (muzyk)|pianista]]
  |commons              = Category:Wilhelm Steinitz
  |aktywność            =
|wikicytaty            = Wilhelm Steinitz
  |wydawnictwo          = [[Deutsche Grammophon]]
  |powiązania            =
|współpracownicy      =
|wyróżniony instrument =
|zespół                =  
  |odznaczenia          = {{order|OMRI|KW}} [[Plik:BenemeritiCultura1.png|40px|Medaglia d'oro ai benemeriti della Cultura e dell'Arte]]
|faksymile            =
|opis faksymile        =  
  |commons              = Category:Maurizio Pollini
  |www                  =  
  |www                  =  
}}
}}
'''Maurizio Pollini''' (ur. [[5 stycznia]] [[1942]] w [[Mediolan]]ie, zm.  [[23 marca]] [[2024]] tamże<ref>{{Cytuj |tytuł = Great Italian pianist Maurizio Pollini dies - TopNews - Ansa.it |data = 2024-03-23 |data dostępu = 2024-03-23 |opublikowany = Agenzia ANSA |url = https://www.ansa.it/english/news/2024/03/23/great-italian-pianist-maurizio-pollini-dies_23bd53a7-c771-432c-87d1-3eeaea618299.html |język = it}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Sara Rossi |tytuł = Legendary pianist Maurizio Pollini dies at 82 |data = 2024-03-23 |data dostępu = 2024-03-23 |opublikowany = Voice of Europe |url = https://www.voiceofeurope.com/legendary-pianist-maurizio-pollini-dies-at-82/ |język = en-US}}</ref>) – [[Włochy|włoski]] [[Pianista (muzyk)|pianista]] i [[dyrygent]], zwycięzca [[VI Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina|VI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina]] (1960).
== Życiorys ==
=== Młodość i wykształcenie ===
Pochodził z rodziny artystów. Jego ojcem był włoski architekt Gino Pollini, matka miała wykształcenie muzyczne, a jego wujem był jeden z czołowych włoskich rzeźbiarzy modernizmu Fausto Melotti<ref name = guardian>{{Cytuj stronę | url = http://www.theguardian.com/culture/2011/jan/01/maurizio-pollini-interview-nicholas-wroe| tytuł = Maurizio Pollini: a life in music| data dostępu = 2016-04-29 | autor = Nicholas Wroe | praca = | opublikowany = theguardian.com| data = 1 stycznia 2011| język = en}}</ref>. Na fortepianie zaczął grać w wieku kilku lat, ale regularną naukę rozpoczął dopiero jako jedenastolatek. W 1959 ukończył studia w Konserwatorium Mediolańskim, był uczniem [[Carl Lonati|Carla Lonatiego]] i [[Carl Viduss|Carla Vidussa]]{{odn|Dybowski|2005|s=231}}<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Artur Bielecki |tytuł = Chopiniści |data = 2023 |isbn = 978-83-969526-2-2 |wydawca = Narodowy Instytut Fryderyka Chopina |s = 449-451}}</ref>.
=== Kariera muzyczna ===
W 1960, mając 18 lat zdobył I nagrodę na [[Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina|Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina]] w Warszawie{{odn|Wysocki|1987|s=79}}. [[Artur Rubinstein]], wówczas honorowy przewodniczący jury, stwierdził „ten młody człowiek już teraz technicznie gra lepiej niż my wszyscy”<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = Maurizio Pollini (1942–2024) |data dostępu = 2024-03-24 |opublikowany = ruchmuzyczny.pl |url = https://ruchmuzyczny.pl/article/4161-maurizio-pollini-19422024 |język = pl}}</ref>.
Po konkursie rozwinął intensywną działalność koncertową i nagraniową<ref name=":1" />. W latach 60. XX wieku na pewien czas przerwał działalność koncertową z powodu choroby{{odn|Dybowski|2005|s=232}}. Poświęcił się też wtedy rozwojowi, przez krótki czas ucząc się u [[Arturo Benedetti Michelangeli|Arturo Benedettiego Michelangeliego]]<ref name=":1" />. Od 1966 występował w Europie, Ameryce i Azji<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.prestoclassical.co.uk/a/-/2504/Maurizio-Pollini/1| tytuł = Maurizio Pollini| data dostępu = 2016-04-29 | autor =  | praca = | opublikowany = prestoclassical.co.uk| data = | język = en}}</ref>. W tym samym okresie nawiązał współpracę z dyrygentem [[Claudio Abbado]] i kompozytorem [[Luigi Nono|Luigim Nono]], dzięki czemu zaczął wykonywać także muzykę współczesną{{r|guardian}}. W 1972 dokonał premierowego wykonania utworu ''Como una ola de fuerza y luz'' Nono.
Od lat 80. XX wieku zajmował się też dyrygenturą<ref name="allmusic">{{Cytuj stronę | url = https://www.allmusic.com/artist/maurizio-pollini-mn0000925983| tytuł = Maurizio Pollini| data dostępu = 2016-04-29 | autor = Joseph Stevenson | praca = | opublikowany = allmusic.com| data = | język = en}}</ref>. Występował na wielu festiwalach, m.in. [[Warszawska Jesień|Warszawskiej Jesieni]] (1977){{odn|Dybowski|2005|s=233}} i Festiwalu w Salzburgu (1995, 1999){{r|allmusic}}. Był też jurorem Concorso Internazionale Pianistico Premio Dino Ciani w Mediolanie (1975){{odn|Dybowski|2005|s=234}}.
W 2010 otrzymał nagrodę [[Praemium Imperiale]] w dziedzinie muzyki<ref name = praemium>{{Cytuj stronę | url = http://www.praemiumimperiale.org/en/laureate-en/laureates-en/pollini-en| tytuł = Maurizio Pollini| data dostępu = 2016-04-29 | autor = | praca = | opublikowany = praemiumimperiale.org| data = | język = en}}</ref>.
== Repertuar i dyskografia ==
W jego repertuarze znajdowały się utwory m.in. [[Fryderyk Chopin|Fryderyka Chopina]], [[Wolfgang Amadeus Mozart|Wolfganga Amadeusa Mozarta]], [[Robert Schumann|Roberta Schumanna]], [[Franz Schubert|Franza Schuberta]], [[Ludwig van Beethoven|Ludwiga van Beethovena]], [[Johann Sebastian Bach|Johanna Sebastiana Bacha]], [[Siergiej Prokofjew|Siergieja Prokofjewa]] i [[Béla Bartók|Béli Bartóka]]{{r|allmusic}}. Dokonał wysoko ocenianych nagrań obu kompletów ''Etiud'' Chopina, jak również wszystkich sonat fortepianowych Beethovena<ref name=":0" /><ref>{{Cytuj |tytuł = Stanisław Leszczyński: Maurizio Pollini był typem pianisty rzeźbiarza - Dwójka - polskieradio.pl |data dostępu = 2024-03-24 |opublikowany = polskieradio.pl |url = https://polskieradio.pl/8/688/artykul/3354134,stanislaw-leszczynski-maurizio-pollini-byl-typem-pianisty-rzezbiarza |język = pl-PL}}</ref>.
Specjalizował się również w muzyce współczesnej - wykonywał i nagrywał m.in. utwory [[Pierre Boulez|Pierre’a Bouleza]], [[Luigi Nono|Luigiego Nona]], [[Bruno Maderna|Bruna Maderny]] oraz [[Karlheinz Stockhausen|Karlheinza Stockhausena]]<ref name=":1" />. Często w programach koncertów łączył klasykę z muzyką współczesną<ref name=":0" />. 
Nagrał kilkadziesiąt płyt, głównie dla wytwórni [[Deutsche Grammophon]], z którą miał od 1972 kontrakt na wyłączność<ref name=":1" /><ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.allmusic.com/artist/maurizio-pollini-mn0000925983/discography| tytuł = Maurizio Pollini: discography| data dostępu = 2016-04-29 | autor = | praca = | opublikowany = allmusic.com| data = | język = en}}</ref>.
Koncertował do późnego wieku, ostatni jego koncert odbył się w lutym 2023 we włoskiej [[La Scala|La Scali]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Zmarł światowej sławy włoski pianista Maurizio Pollini |data dostępu = 2024-03-24 |opublikowany = dzieje.pl |url = https://dzieje.pl/kultura-i-sztuka/zmarl-swiatowej-slawy-wloski-pianista-maurizio-pollini |język = pl}}</ref>. W Polsce wystąpił po raz ostatni w 1977 na festiwalu [[Warszawska Jesień]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Odszedł wielki Maurizio Pollini |data = 2024-03-23 |data dostępu = 2024-03-24 |opublikowany = nifc.pl |url = https://nifc.pl/pl/home/aktualnosci/aktualnosci/81}}</ref>.
W 2007 otrzymał [[nagroda Grammy|nagrodę Grammy]] w kategorii ''Najlepsze wykonanie na instrument solowy (bez orkiestry)'' za nagranie chopinowskich nokturnów{{r|praemium}}.
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Dybowski | imię = Stanisław | autor link = | tytuł = Laureaci Konkursów Chopinowskich w Warszawie| wydawca = Selene| miejsce = Warszawa| rok = 2005| strony = 231–234| isbn = 83-910515-1-X | odn=tak}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Wysocki | imię = Stefan | autor link = | tytuł = Wokół Konkursów Chopinowskich| wydawca = Wydawnictwa Radia i Telewizji| miejsce = Warszawa| rok = 1987| strony = | isbn = 83-212-0443-0 | odn=tak}}
{{Praemium Imperiale - muzyka}}
{{Laureaci Konkursów Chopinowskich}}
{{Kontrola autorytatywna}}
{{SORTUJ:Pollini, Maurizio}}
[[Kategoria:Laureaci Nagrody Grammy]]
[[Kategoria:Laureaci Praemium Imperiale]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Mediolanie]]
[[Kategoria:Muzycy związani z Mediolanem]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Włoskiej]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1942]]
[[Kategoria:Zmarli w 2024]]
[[Kategoria:Włoscy pianiści]]
[[Kategoria:Zwycięzcy Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina]]

Версія за 12:45, 27 березня 2024

Шаблон:Artysta muzyczny infobox Maurizio Pollini (ur. 5 stycznia 1942 w Mediolanie, zm. 23 marca 2024 tamże<ref>Шаблон:Cytuj</ref><ref>Шаблон:Cytuj</ref>) – włoski pianista i dyrygent, zwycięzca VI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina (1960).

Życiorys

Młodość i wykształcenie

Pochodził z rodziny artystów. Jego ojcem był włoski architekt Gino Pollini, matka miała wykształcenie muzyczne, a jego wujem był jeden z czołowych włoskich rzeźbiarzy modernizmu Fausto Melotti<ref name = guardian>Шаблон:Cytuj stronę</ref>. Na fortepianie zaczął grać w wieku kilku lat, ale regularną naukę rozpoczął dopiero jako jedenastolatek. W 1959 ukończył studia w Konserwatorium Mediolańskim, był uczniem Carla Lonatiego i Carla VidussaШаблон:Odn<ref name=":0">Шаблон:Cytuj</ref>.

Kariera muzyczna

W 1960, mając 18 lat zdobył I nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w WarszawieШаблон:Odn. Artur Rubinstein, wówczas honorowy przewodniczący jury, stwierdził „ten młody człowiek już teraz technicznie gra lepiej niż my wszyscy”<ref name=":1">Шаблон:Cytuj</ref>.

Po konkursie rozwinął intensywną działalność koncertową i nagraniową<ref name=":1" />. W latach 60. XX wieku na pewien czas przerwał działalność koncertową z powodu chorobyШаблон:Odn. Poświęcił się też wtedy rozwojowi, przez krótki czas ucząc się u Arturo Benedettiego Michelangeliego<ref name=":1" />. Od 1966 występował w Europie, Ameryce i Azji<ref>Шаблон:Cytuj stronę</ref>. W tym samym okresie nawiązał współpracę z dyrygentem Claudio Abbado i kompozytorem Luigim Nono, dzięki czemu zaczął wykonywać także muzykę współczesnąШаблон:R. W 1972 dokonał premierowego wykonania utworu Como una ola de fuerza y luz Nono.

Od lat 80. XX wieku zajmował się też dyrygenturą<ref name="allmusic">Шаблон:Cytuj stronę</ref>. Występował na wielu festiwalach, m.in. Warszawskiej Jesieni (1977)Шаблон:Odn i Festiwalu w Salzburgu (1995, 1999)Шаблон:R. Był też jurorem Concorso Internazionale Pianistico Premio Dino Ciani w Mediolanie (1975)Шаблон:Odn.

W 2010 otrzymał nagrodę Praemium Imperiale w dziedzinie muzyki<ref name = praemium>Шаблон:Cytuj stronę</ref>.

Repertuar i dyskografia

W jego repertuarze znajdowały się utwory m.in. Fryderyka Chopina, Wolfganga Amadeusa Mozarta, Roberta Schumanna, Franza Schuberta, Ludwiga van Beethovena, Johanna Sebastiana Bacha, Siergieja Prokofjewa i Béli BartókaШаблон:R. Dokonał wysoko ocenianych nagrań obu kompletów Etiud Chopina, jak również wszystkich sonat fortepianowych Beethovena<ref name=":0" /><ref>Шаблон:Cytuj</ref>.

Specjalizował się również w muzyce współczesnej - wykonywał i nagrywał m.in. utwory Pierre’a Bouleza, Luigiego Nona, Bruna Maderny oraz Karlheinza Stockhausena<ref name=":1" />. Często w programach koncertów łączył klasykę z muzyką współczesną<ref name=":0" />.

Nagrał kilkadziesiąt płyt, głównie dla wytwórni Deutsche Grammophon, z którą miał od 1972 kontrakt na wyłączność<ref name=":1" /><ref>Шаблон:Cytuj stronę</ref>.

Koncertował do późnego wieku, ostatni jego koncert odbył się w lutym 2023 we włoskiej La Scali<ref>Шаблон:Cytuj</ref>. W Polsce wystąpił po raz ostatni w 1977 na festiwalu Warszawska Jesień<ref>Шаблон:Cytuj</ref>.

W 2007 otrzymał nagrodę Grammy w kategorii Najlepsze wykonanie na instrument solowy (bez orkiestry) za nagranie chopinowskich nokturnówШаблон:R.

Przypisy

Шаблон:Przypisy

Bibliografia

Шаблон:Praemium Imperiale - muzyka Шаблон:Laureaci Konkursów Chopinowskich

Шаблон:Kontrola autorytatywna

Шаблон:SORTUJ:Pollini, Maurizio Kategoria:Laureaci Nagrody Grammy Kategoria:Laureaci Praemium Imperiale Kategoria:Ludzie urodzeni w Mediolanie Kategoria:Muzycy związani z Mediolanem Kategoria:Odznaczeni Orderem Zasługi Republiki Włoskiej Kategoria:Urodzeni w 1942 Kategoria:Zmarli w 2024 Kategoria:Włoscy pianiści Kategoria:Zwycięzcy Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina